Η φράση «το αυγό του φιδιού» είναι τίτλος ταινίας του μεγάλου Σουηδού σκηνοθέτη Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Η ταινία (παραγωγής 1977) με πρωταγωνιστές τον Αμερικανό ηθοποιό Ντέιβιντ Καραντάιν και την Νορβηγίδα ηθοποιό Λιβ Ούλμαν, ιστορεί τη γέννηση του ναζισμού στην Γερμανία του μεσοπολέμου. Υπόθεση της ταινίας ήταν μία εβδομάδα από τη ζωή ενός άνεργου ακροβάτη τσίρκου που ζει στο πάμφτωχο Βερολίνο, μετά την λήξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου.
Αν και αυτή η ταινία του μεγάλου Ίνγκμαρ Μπέργκμαν είναι η λιγότερο γνωστή, ο τίτλος της έγινε σημείο αναφοράς για όσους αναφέρονται στον φασισμό και τον ναζισμό.
Μεταφέροντας το πνεύμα της ταινίας (και τον τίτλο της) στην καθημερινότητα, συγγραφείς και αρθρογράφοι θέλουν να παραστήσουν την επώαση που προηγείται της γέννησης του ναζισμού. Θέλουν έτσι να διατυπώσουν μια προειδοποίηση ότι αυτές οι συνθήκες που βιώνουμε, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην γέννηση του φιδιού, στην επικράτηση δηλαδή του φασισμού.
Παρομοιάζοντας τον φασισμό με το φίδι και την περίοδο πριν από την κατάληψη της εξουσίας με την επώαση του αυγού του, δημιουργείται μία ζωντανή παράσταση που αφηγείται μυθικά την άνοδο του Χίτλερ στη εξουσία.
Για την ακρίβεια και μόνο να σημειωθεί ότι από τα 3.000 είδη φιδιών που έχουν καταγραφεί, τα περισσότερα είδη γεννούν αυγά και τα εκκολάπτουν. Λίγα είδη, όπως οι βόες και οι κροταλίες γεννούν μωρά.
Για την ιστορία να σημειωθεί επίσης ότι πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι δαγκώνονται κάθε χρόνο από φίδια σε όλον τον πλανήτη. Εκατό χιλιάδες από αυτούς πεθαίνουν. Ο φόβος για τα φίδια δεν είναι αδικαιολόγητος. Αυτόν τον φόβο θέλουν να θυμίσουν οι ομιλητές που χρησιμοποιούν την παρομοίωση μιλώντας για «το αυγό του φιδιού».
Η θερμοκρασία της επώασης σχετίζεται με το φύλο των νέων φιδιών, αν θα εκκολαφθούν δηλαδή αρσενικά ή θηλυκά φίδια. Γεγονός που δίνει πράγματι ένα ιδανικό σύμβολο για τις πολιτικές συνθήκες που επικρατούν σε μια χώρα πριν από την – νομοτελειακή πλέον – άνοδο του φασισμού στην εξουσία.
Η επώαση παραπέμπει στις πολιτικές συνθήκες που εκτρέπουν την Δημοκρατία στρώνοντας το χαλί σε δυνάμεις που την εχθρεύονται και τελικά την καταργούν.
Εξ άλλου, το φίδι, αφορισμένο από την Παλαιά Διαθήκη, επειδή παραπλάνησε την Εύα, είναι ιδανικό σύμβολο για να παρασταθεί ένα τόσο επικίνδυνο καθεστώς όπως ο φασισμός.
Η έκφραση περιέχει επίσης την υπόμνηση ότι, όσο εύκολο είναι να εξοντώσεις τ’ αυγά του φιδιού στη φωλιά του, τόσο δύσκολο είναι να βρεις και να σκοτώσεις το φίδι, όταν εκκολαφτεί.