Τι σημαίνει «επ’ ουδενί»;

Η λέξη «επουδενί» δεν είναι μία λέξη, αλλά δύο. Η σωστή γραφή της είναι «επ’ ουδενί».

Οι δύο λέξεις που αποτελούν την έκφραση «επ’ ουδενί» είναι η πρόθεση «επί» και η δοτική «ουδενί» της αντωνυμίας «ουδείς», στην γενική «ουδενός», στην δοτική «ουδενί» και στην αιτιατική «ουδένα».

Η δοτική πτώση των ονομάτων, των επιθέτων, των αντωνυμιών και των μετοχών έχει καταργηθεί στη νεοελληνική γλώσσα, ωστόσο διατηρούνται στην καθομιλούμενη περισσότεροι από εκατόν πενήντα τύποι δοτικής, μεταξύ των οποίων και το «ουδενί».

Η αντωνυμία «ουδείς» σημαίνει «κανένας». Παράγεται από τον συμπλεκτικό σύνδεσμο «ουδέ» και το αριθμητικό επίθετο «εις» που σημαίνει «ένας».

Στην ονομαστική του είναι «εις», στην γενική «ενός», στην δοτική «ενί» και στην αιτιατική «ένα».

Ο συμπλεκτικός σύνδεσμος «ουδέ» (που συναντιέται πολύ στα δημοτικά τραγούδια) σημαίνει «ούτε».

«Ουδείς» σημαίνει «ούτε ένας», «ούτε ένα».

«Επ’ ουδενί» σημαίνει «με κανένα τρόπο» ή «σε καμία περίπτωση». Π.χ. «Δέκα φράσεις που επ’ ουδενί δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά».

Η πρόθεση «επί» που συναντάει την αντωνυμία στο ουδέτερο «ουδέν», δηλώνει ενέργεια πάνω στο «ουδέν», δηλαδή μία μάταιη ενέργεια πάνω στο τίποτα.

Είναι γνωστή η φράση του Σωκράτη που έλεγε «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Ένα ξέρω, ότι δεν ξέρω τίποτα.

Συναντιέται επίσης σε πολλές άλλες παροιμιώδεις εκφράσεις, όπως «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού», «ουδέν κακόν αμιγές καλού», «ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον» κλπ.

Scroll to Top