Μαρία, η μητέρα του Χριστού, η μεγαλύτερη αδελφή του Μωυσή, όνομα αγίων γυναικών, αλλά και πολλών βασιλισσών της Ευρώπης. Το όνομα Μαρία είναι το δημοφιλέστερο γυναικείο όνομα στην Ελλάδα (665.200 άτομα) και στην Κύπρο (39.883 άτομα). Έχει καταγραφεί ότι η λέξη “Μαρία” είναι εξελληνισμένη λέξη της Εβραϊκής λέξης Μαριάμ ή Μυριάμ (η κυρά της θάλασσας) που βγαίνει από την Αραμαϊκή λέξη Maryam (αυτή που επιθυμεί ένα παιδί). Παράγεται όμως από την Ελληνική λέξη “μύρα” (εξ ου αλμύρα = το αλάτι της μύρας) που σημαίνει θάλασσα, ίσως και από το αρχαιοελληνικό ρήμα “μαρμαίρω” (αστράπτω). Μαίρα ή Μαίρη, άλλωστε, ήταν το όνομα μίας Νηρηίδας νύμφης.
Ο Άγιος Ιερώνυμος και ο Ευσέβιος της Καισαρείας (γύρω στο 390 μ.Χ.) μεταφράζουν το όνομα “Μαρία” ως “σταγόνα της θάλασσας”. Αργότερα η μετάφραση έγινε stella maris (αστέρι της θάλασσας). Αλλά και κατά τον Άγιο Αμβρόσιο, Επίσκοπο Μεδιολάνων (339 – 397 μ.Χ.,) το όνομα Μαρία σημαίνει “πέλαγος”, στα Λατινικά δε, Maria σημαίνει “θάλασσα”. Γνωστό είναι και το moto της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το Mare Nostrum = η δική μας θάλασσα (η Μεσόγειος).
“Ακούω την θάλασσα που κτυπώντας μυρμυρίζει”, λέει ο Ανδρέας Κάλβος.
Είναι και το ρήμα “μορμύρω” (μουρμουρίζω).
Από τη λέξη “μύρα” βγαίνουν πολλές άλλες λέξεις, ενδεικτικά δε, η λέξη Αμαρύσιον (Μαρούσι), το ρήμα μύρω = ρέω, εξ ου μύρον και μύρομαι = θρηνώ, μυρολογώ.
Από την παρομοίωση της “ανθρωποθάλασσας” ή της “λαοθάλασσας”, όπως χαρακτηρίζουμε το πλήθος, βγαίνει η λέξη “μύριοι”, που σημαίνει 10.000 άνδρες (βλ. και “κάθοδο των μυρίων” του Ξενοφώντα).
Το όνομα “Μαρία” αναφέρεται σε χειρόγραφο του Πυθαγόρα (580 – 496 π.Χ.). Μαρέα ήταν πόλη της Αιγύπτου που αναφέρει ο Ηρόδοτος, Μάριον ήταν πόλη της Λακωνίας που αναφέρει ο Παυσανίας, αλλά και πόλη της Κύπρου, που μετονομάστηκε σε Αρσινόη, προς τιμήν της συζύγου του Πτολεμαίου Β’.
“Μαίρα” ή “Μαίρη”, ήταν το όνομα μιας κόρης του Τιτάνα Άτλαντα. Από τον γάμο της δε με τον Τεγεάτη, απόκτησε δύο γιους, τον Λειμώνα και τον Σκέφρο. Σύμφωνα με τον Παυσανία, έδειχναν τον τάφο της στην Τεγέα, αλλά και στη Μαντίνεια, σε μια τοποθεσία που ονομαζόταν “Μαίρα”.
“Μαίρα” ή “Μαίρη” λεγόταν επίσης μία ακόλουθος της θεάς Αρτέμιδος, κόρη της Αντείας και του Προίτου. Ο Πολύγνωτος αφηγήθηκε τις περιπέτειες της Μαίρας σε μια τοιχογραφία της λέσχης των Κνιδίων, στους Δελφούς.
Σύγχρονα ονόματα που συνδέονται με το αρχαίο όνομα Μαρία, είναι:
Μαριάμ, Μύριαμ, Μαρή, Μαίρη, Μάρα, Μάρω, Μαριώ, Μαριγώ, Μαριγούλα, Μαριέττα, Μαριέττη, Μαριορή, Μαριόρα, Μαριορίτσα, Μαρίκα, Μαρούλα, Μαιρούλα, Μαράκι, Μαρίτσα, Μανιώ, Μιρέλλα, Μάνια.
Μάριος είναι η αντρική εκδοχή του ονόματος, από την αρχαιότητα ακόμα. Υπάρχει και ο Μύρης, από το γνωστό ποίημα του Καβάφη: “Γνωρίζαμε, βεβαίως, που ο Μύρης ήταν Χριστιανός”. Επίσης: Κ.Χ. Μύρης είναι το φιλολογικό ψευδώνυμο του Κώστα Γεωργουσόπουλου.