Η λαϊκή παροιμία «άνθρωπος αγράμματος ξύλο απελέκητο» σημαίνει ότι αυτός που δεν ξέρει γράμματα, μοιάζει με απελέκητο ξύλο, είν’ ένα κούτσουρο. Το απελέκητο ξύλο, δηλαδή το κούτσουρο, δεν είναι χρήσιμο πουθενά, σε κανέναν, εκτός από τότε που το βάζει κάποιος στη φωτιά και το καίει για να ζεσταθεί.
Με άλλα λόγια, ο αγράμματος άνθρωπος είναι αναλώσιμος, η ζωή του δεν έχει αξία.
Η παρομοίωση του αγράμματου ανθρώπου με το κούτσουρο ήταν δημοφιλής στους παλιούς δασκάλους, όταν προσπαθούσαν να παραστήσουν τι σήμαινε να μάθουν ή να μη μάθουν γράμματα οι μαθητές τους στο Σχολείο. Έπαιρναν λοιπόν αυτή την οικεία εικόνα από το αγροτικό τους περιβάλλον για να δώσουν μια ιδέα τι θα σήμαινε να μορφωθούν ή όχι. Έπρεπε να πάψουν να είναι ακαλλιέργητοι άνθρωποι, απαίδευτοι, άξεστοι, αγροίκοι, πρωτόγονοι.
Ο άνθρωπος πρέπει να μορφώνεται για να είναι χρήσιμος. Άρα η εκπαίδευση του ανθρώπου είναι πρώτιστο πολιτιστικό αγαθό.
Είναι τρομακτικό να σκεφτεί κανείς ότι – σύμφωνα με εκτίμηση του ΟΗΕ – στον 21ο αιώνα, σήμερα, 781 εκατομμύρια ενήλικοι και περισσότερα από 250 εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση!
Η 8η Σεπτεμβρίου θεσπίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του αναλφαβητισμού. Καθιερώθηκε το 1965 με πρωτοβουλία της UNESCO.