ΦΠΑ είναι ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας. Πρόκειται για έναν φόρο κατανάλωσης, που εφαρμόζεται σε όλα σχεδόν τα αγαθά και τις υπηρεσίες που αγοράζονται και πωλούνται για χρήση ή κατανάλωση στην ΕΕ. Ισχύουν κοινοί κανόνες, αλλά η εφαρμογή τους μπορεί να διαφέρει από τη μία χώρα της ΕΕ στην άλλη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρέπει να καταβάλλεται ΦΠΑ για όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες σε όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης στον τελικό καταναλωτή.
Για τις επιχειρήσεις με έδρα στην ΕΕ, ο ΦΠΑ είναι απαιτητός στις περισσότερες πωλήσεις και αγορές αγαθών εντός της ΕΕ. Στις περιπτώσεις αυτές, ο ΦΠΑ επιβάλλεται και οφείλεται στη χώρα της ΕΕ, όπου τα αγαθά καταναλώνονται από τον τελικό καταναλωτή. Ομοίως, ο ΦΠΑ επιβάλλεται στις υπηρεσίες που παρέχονται τη στιγμή που πραγματοποιούνται σε κάθε χώρα της ΕΕ. Δεν επιβάλλεται, όμως, ΦΠΑ στις εξαγωγές αγαθών σε χώρες εκτός ΕΕ. Στις περιπτώσεις αυτές, ο ΦΠΑ επιβάλλεται και οφείλεται στη χώρα εισαγωγής και δεν χρειάζεται να δηλώσετε ΦΠΑ ως εξαγωγέας.
Οι Περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ στη χώρα μας υποβάλλονται εμπρόθεσμα μέχρι την τελευταία εργάσιμη μέρα του επόμενου μήνα από το μήνα ή το τρίμηνο αναφοράς, για τα πρόσωπα που τηρούν βιβλία Γ’ ή Β΄ κατηγορίας αντίστοιχα.
Πώς υπολογίζεται;
Ο ΦΠΑ προκύπτει από την αφαίρεση του φόρου που έχει εισπραχθεί από τις πωλήσεις μιας επιχείρησης και του ποσού του φόρου που έχει πληρώσει η επιχείρηση κατά τις αγορές της ανά μήνα ή ανά τρίμηνο. Για παράδειγμα:
Αν σε ένα τρίμηνο έχουν γίνει πωλήσεις αξίας 10.000 ευρώ με ΦΠΑ 24% και αγορές αξίας 8.000 ευρώ με ΦΠΑ 24%, τότε ο ΦΠΑ που έχει εισπράξει η επιχείρηση είναι 10.000×24% = 2.400 ευρώ και ο ΦΠΑ που έχει πληρώσει 8.000×24% = 1.920 ευρώ. Άρα ο επιχειρηματίας πρέπει να πληρώσει τη διαφορά που είναι 2.400-1.920 = 480 ευρώ. Αν, βέβαια, το ποσό των εισπράξεων φόρου είναι μικρότερο του ποσού ΦΠΑ των αγορών και ο παραπάνω υπολογισμός βγει αρνητικός, τότε ο ΦΠΑ θα βγει πιστωτικός και το ποσό θα μετακυληθεί στο επόμενο τρίμηνο, όπου θα γίνει συμψηφισμός με το νέο ποσό.
Συντελεστές ΦΠΑ
Στις χώρες της ΕΕ εφαρμόζονται διάφορα είδη συντελεστών ΦΠΑ. Ο συντελεστής εξαρτάται από το προϊόν ή την υπηρεσία που αφορά η συναλλαγή. Υπάρχουν επίσης ειδικοί συντελεστές, που καθορίστηκαν σύμφωνα με τους συντελεστές ΦΠΑ που εφαρμόζονταν στις χώρες της ΕΕ πριν από την προσχώρησή τους στην ΕΕ.