Ο καταρράκτης του Μοκιστιάνου είναι ένα από τα πιο σπουδαία αξιοθέατα της Αιτωλίας. Βρίσκεται στα όρια των Κοινοτήτων Μυρτιάς και Αγίας Σοφίας του Δήμου Θέρμου.
Ο Μοκιστιάνος πηγάζει στην Αγία Σοφία, δηλαδή στη Μόκιστα, όπως την έλεγαν οι παλιοί και όσοι ακόμα τους αρέσει να μένουν στα παλιά ονόματα. Η πρώτη πηγή του Μοκιστιάνου είναι δίπλα στο μέρος όπου βρισκόταν στην αρχαιότητα ο Ναός της Λαφρίας Αρτέμιδος.
Η δεύτερη πηγή του Μοκιστιάνου είναι πιο χαμηλά, δίπλα στην κοίτη του. Το ποτάμι κατρακυλάει στους λόφους δημιουργώντας κι άλλους μικρότερους καταρράκτες, δημιουργεί στο πέρασμά του ένα φαράγγι σπάνιας ομορφιάς, πέφτει στον κάμπο της Μυρτιάς κι εκβάλλει στην Τριχωνίδα λίμνη. Παλιότερα, στο διάβα του, έδινε κίνηση σε αμέτρητους νερόμυλους και νεροτριβές, τα ερείπια των οποίων φαίνονται ακόμα σήμερα.
Η ομορφιά του καταρράκτη και του φαραγγιού ελκύει πλέον χιλιάδες λάτρεις της Φύσης, στις αρχές του αιώνα όμως ήταν άγνωστος τόπος, ακόμα κι από τους ντόπιους είχε ξεχαστεί μετά την εκμηχάνιση της γεωργίας στην δεκαετία του ‘60. Τον ήξεραν μόνο οι παλιότεροι Μυρτιώτες, επειδή περνούσαν από κει να πάνε από το χωριό τους στην απέναντι ράχη, στη θέση «Παλιουριάς», όπου την περίοδο του Μεσοπολέμου έσπερναν σιτάρια, ενώ την δεκαετία του 1950 είχαν αρχίσει να φυτεύουν ελιές. Το μονοπάτι που ακολουθούσαν, υπάρχει ακόμα σήμερα. Υπήρχε μάλιστα κι ένα παλιό ξύλινο γεφύρι ακριβώς κάτω από τον καταρράκτη, το οποίο κάποια στιγμή σάρωσε η πλημμύρα…
Οι παλιοί και οι βοσκοί της περιοχής γνώριζαν, αλλά δεν πήγαινε τότε στο μυαλό τους πως η μαγεία του καταρράκτη θα ενδιέφερε τους λάτρεις της Φύσης. Γι’ αυτό και δεν τον ανέφεραν ποτέ.
Το 2001 ένα ελικόπτερο πέρασε πάνω από τον καταρράκτη. Ήταν χειμώνας και τα πλατάνια (που το καλοκαίρι κρύβουν τον καταρράκτη) δεν είχαν φύλλα. Ο Γιάννης Τσουγκράνης ήταν ένας από τους επιβάτες, είδε αυτό το «εικονοστάσι του νερού» και ζήτησε πληροφορίες από τον δημοσιογράφο Παντελή Φλωρόπουλο. Αυτός, με τη σειρά του, ζήτησε από δύο νεαρούς Μυρτιώτες, τον Αντώνη Αντωνόπουλο και τον Παναγιώτη Στριμμένο, ν’ ανέβουν εκεί και να πάρουν φωτογραφίες. Το οποίο και έγινε.
Η πρώτη φωτογραφία του καταρράκτη που είδε το φως της δημοσιότητας, ήταν στο 3ο μόλις φύλλο της εφημερίδας του Αγρινίου «Αναγγελία», τον Ιανουάριο του 2001. Ακολούθησαν κι άλλα δημοσιεύματα στην «Αναγγελία», ένα από τα οποία ήταν στο εξώφυλλο της 118ης έκδοσης, την Πέμπτη 19 Μαΐου 2005.
Τα δημοσιεύματα της «Αναγγελίας» προκάλεσαν το ενδιαφέρον στον Κυνηγετικό Σύλλογο Θέρμου, ειδικότερα δε στον πρόεδρό του και Δημοτικό Σύμβουλο – Μυρτιώτη – Γιώργο Παπαϊωάννου, ο οποίος, το 2006, φρόντισε να γίνει μία υποτυπώδης πρόσβαση για τους κυνηγούς, αφού καθάρισε από τα παλιούρια το παλιό μονοπάτι.
Τον Σεπτέμβριο του 2006, στο 17ο τεύχος του ένθετου περιοδικού της «Αναγγελίας», με τίτλο «αγοράΖην», δημοσιεύτηκε ένα επιτόπιο ρεπορτάζ του Παντελή Φλωρόπουλου υπό τον τίτλο «ο καταρράκτης του Μοκιστιάνου ή το βασίλειο του γερακιού», με θαυμάσιες φωτογραφίες του Βασίλη Μυλωνά.
Ακολούθησαν περιπετειώδες επισκέψεις φυσιολατρών. Το διαδίκτυο κατακλύστηκε από εκατοντάδες (χιλιάδες πια) φωτογραφίες του καταρράκτη από επισκέπτες που μαγεύτηκαν από τα θέλγητρά του.
Την άνοιξη του 2018 μία έξοχη φωτογραφία του Πάνου Καλτσά με θέμα τον καταρράκτη του Μοκιστιάνου καταχωρήθηκε στο ταξιδιωτικό διαφημιστικό υλικό της αεροπορικής εταιρείας AEGEAN κάνοντας τον καταρράκτη διάσημο.
Το 2019 ο Δήμος Θέρμου αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την διάνοιξη μονοπατιού για τον καταρράκτη με ποσό 82.000 ευρώ. Το έργο εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδος 2014 – 2020 μέσω του Leader της «Τριχωνίδα ΑΕ». Η σύμβαση κατασκευής του έργου υπογράφηκε τον Δεκέμβριο του 2020 και υλοποιήθηκε την άνοιξη του 2021.